1989

Rok o dużym znaczeniu historycznym, oczywiście nie tylko ze względu na moje przyjście na świat ;) Poniżej garstka pożyczonych wspomnień sprzed czerwca'89 oraz kilka osobistych refleksji.

Ja wychowałam się już w bądź co bądź raczkującej Polsce wolnorynkowej. Jednak zadziwiały mnie opowieści o tym, jak się wcześniej żyło. Najbardziej dla mnie absurdalna rzecz – przydział żywności. Czekolada nie dla każdego, a jedynie dla dzieci i kobiet w ciąży. Niedawno oglądałam Dziennik Telewizyjny na TVP Historia z jakiegoś marcowego dnia 1989 roku, gdzie pani prezenterka w gustownej garsonce w kratę, z błękitnymi powiekami od tłustego cienia i w eleganckiej natapirowanej fryzurze przeprowadzała wywiad z młodą aktorką. Zapytała ją, skąd u niej fanaberia (tak to określiła) zostania wegetarianką. Ta, bez zastanowienia odpowiedziała, że nie chce jej się stać w kolejce po mięso. I to wcale nie było w formie żartu. 

Kartka - jeden z symboli PRL-u. Zobaczcie, ile dobrodziejstw. Sklepy świeciły pustkami, więc nie było gwarancji ich otrzymania. Źródło: oszczedzanie.biz

Intryguje przekonanie „czy się stoi, czy się leży, to pieniążek się należy”. Rzeczywiście bezrobocie wtedy chyba charakteryzowało się znikomym odsetkiem, a w dodatku, jak można wywnioskować z powyższej rymowanki – pracę często zastępowano relaksem. Pewna starsza pani ze Słupska poznana w pociągu powiedziała mi, że jest jej nas (czyli młodych) żal, bo kończąc nawet studia nie mamy pewności, czy ktoś nas zatrudni, a ona będąc w szkole zawodowej wiedziała, że praca już na nią czeka. I to do samej emerytury. Kurczę, to dopiero jest komfort. Brak zmartwień. Zastanawia mnie jednak, dlaczego w takim razie choroby cywilizacyjne jak np. alkoholizm rozprzestrzeniały się wówczas w zatrważającym tempie? Skutki tego zjawiska są widoczne do dziś, bo niestety wiele zachowań przechodzi z pokolenia na pokolenie. Dlaczego Polacy uważani są za smutny naród? Dlaczego mentalność Polaka objawia się w kombinowaniu związanym z naginaniem prawa i zawiścią (hejter? a kto to?) wynikającą jak mniemam z niskiego poczucia własnej wartości? Myślę, że to skutki tamtych, krzywdzących czasów. Nie da się tego zatuszować jak to robią z szarymi i smętnymi blokowiskami przykrywając nową, kolorową elewacją. Na szczęście i pod względem mentalnościowym zauważa się zmiany na lepsze. 

Powrócę jeszcze do Dziennika Telewizyjnego - na końcu podano informacje sportowe. Powiedziano o sukcesie francuskiego kolarza i jakiejś tam zagranicznej drużyny siatkarskiej. Wspomniano też o skokach narciarskich, ale tylko w kontekście niegroźnego wypadku na skoczni z komentarzem w stylu: „do ilu jeszcze nieszczęść ma dojść, zanim zrozumie się jak niebezpieczny jest to sport. Najważniejsze jest życie skoczka i o tym organizatorzy nie powinni zapominać”. Zabawne, że nie było w tych niusach nic o osiągnięciach Polaków. Zapewne brakowało powodów do zachwalania.

Młodzi, dzisiejsze pokolenie naszych rodziców, pomimo zapewnionej nieraz pracy nie mieli wcale łatwiej z wchodzeniem w dorosłość. Buntowali się, czego wynikiem jest fajna (i to polska) muzyka z tamtych czasów i festiwale jak np. ten w Jarocinie.

 Turbo -Dorosłe dzieci. Piosenka świetnie obrazująca problemy egzystencjalne w latach 70/80. Wielu, by się zgodziło, że aktualna do dziś.

Europa Środkowa i Wschodnia to spoko miejsce. Specyficznie się tu żyje. Dla obywatela z Zachodu, ze względu na nietuzinkowy klimat wieje egzotyką. Szaro i mgliście (Euro Trip i wizyta w Bułgarii – oczywiście przegięcie, ale coś w tym jest). Pasjonatom PRL-u i fanom gier planszowych polecam grę „Kolejka” wydaną przez IPN. W zabawny sposób przedstawia absurdy tamtych czasów i przywary ówczesnego społeczeństwa. Wygrywa ten, kto najlepiej kombinuje ;)